Qol saatları müasir cəmiyyətdə geniş istifadə olunan əsas aksesuardır. Bütün dünyada minlərlə müxtəlif qol saatı modeli istehsal olunur və müştərilərin tələblərinə uyğunlaşdırılır. Bu texnologiya artıq sadəcə zamanı bildirən bir mədəniyyət deyil, status və geyim tərzi baxımından fərqli bir statusa gəlib çatmışdır. Buna görə də insanlar kişi və qadın qol saatlarının tarixi və bu günə qədər inkişafı ilə maraqlanırlar. Bu yazıda qol saatının qısa tarixi və təkamülü izah ediləcək.
İlk qol saatı:
Qol saatlarından əvvəl insanlarda mexaniki saatlar və cib saatları var idi (1200-1300). İlk qol saatı 1810-1812-ci illərdə Abraham-Louis Breguet tərəfindən Neapol kraliçası üçün hazırlanmışdır. Bəzi mənbələrə görə, qol saatının tarixi 1570-ci illərə gedib çıxır. Lakin o zaman bu ixtira qol saatı kimi müəyyən edilməmişdi. Qadınlar üçün istehsal edilən bu saat üslubu əvvəlcə aksesuar və ya qolbaq kimi müəyyən edilmişdir. O dövrdə saatlar yumşaq materiallardan hazırlandığından daha çox qadınlar üçün istehsal olunurdu. Halbuki, o zaman hərbi xidmət kişilər üçün icbari sayılırdı. Nəticədə, 1880-ci illərdə donanma üçün iki min saat istehsal edildi.
1904-cü ildə Braziliya aviatorları uçuşlarının vaxtını təyin etmək üçün saat axtarmağa başladılar və Louis Cartier-in dəstəyi ilə ən məşhur modellərdən biri olan Cartier Santos saatını inkişaf etdirdilər.
1930-1980-ci illərin qol saatı (elektrik saat)/Bu dövrdə ilk elektrik saatı icad edilmişdir. Bu qol saatı modeli yalnız elmi istifadə üçün istehsal edilmişdir. İlkin modellərdə sabit enerji təchizatı və daşınması çətin olan ağır batareyalar yox idi. Növbəti addım yarı məhsuldar texnologiya ilə gəldi. Bu texnologiya saat mexanizmlərini miniatür formada istehsal etməyə imkan verdi. Seiko Astron modeli 1969-cu ildə bazara çıxarılan ilk elektrik qol saatı idi. Əvvəlcə baha idi, lakin zaman keçdikcə qiymətlər düşməyə başladı. Bu dövrlərdə bazarda digər məşhur marka Rolex qol saatı idi.Bu model kvars mexanizmli saatdır.
Daha sonra Swatch şirkəti rəqabətqabiliyyətli elektrik qol saatı istehsalına başladı və bəzi materiallarına görə istehsalı ucuz oldu. Bu, yerli saat istehsalı və satışını yenidən balanslaşdırdı. Bazar 1980-ci illərin sonlarında yeniləndi. Mexanik saatlar yenidən populyarlaşır. Bu dövrlərdə Omega, Seiko, Rolex və Patel Philippe kimi məşhur brendlər bazara hakim idi. 1980-ci ildən 2000-ci ilə qədər olan qol saatları (Digital Wristwatch)Seiko qol saatları 1990-cı illərə qədər bazarda ən çox tələb olunan saatlardan biri idi. 2000-ci illərdə yeni dizaynlı elektrik qol saatları istehsal edildi və bir müddət məşhurlaşdı. Bu model 1970-ci ildə Hamilton şirkəti tərəfindən istehsal olunsa da 2000-ci illərdə yenidən populyarlığını qazanmışdır. Bunun bir səbəbi də kapitalizmin özünü yeniləməsidir. Nəticədə köhnə məhsullar yeni reklamlar və təşviqlərlə özlərini yeniləyərək tələbat qazanır. Onun üstünlüyü ondadır ki, o, vaxtı saat dili və rəqəmlərlə deyil, müasir cəmiyyətdə məşhur olan elektron nömrələrlə göstərir. Xüsusilə, gənclər arasında daha çox tələbat olub. Bazarda "rəqəmsal qol saatı" kimi tanınır.Bugünkü Qol saatlarının sosial mövqeyi (Smart Watch).Paslanmayan polad, gümüş və qızıl kimi materiallar qədim zamanlardan istifadə edilmişdir. Zamanla şirkətlər titan, silikon, karbon lifi və keramika kimi yüksək texnologiyalı materiallardan istifadə etməyə başladılar. Burada qol saatlarının daim yeni texnoloji ixtiralarla eyni vaxtda inkişaf etdiyini görə bilərik. Ona görə də bu yeni texnologiya qol saatı sənayesində də istifadə olunur. 2000-ci illərdən bu günə qədər kompüter və mobil telefon sənayesinin inkişafı nəticəsində 'Ağıllı Saatlar' istehsal olunmağa başladı. Smart Watch kimi tanınan bu saat Apple mobil telefonları ilə yaxından əlaqəli olmaqla istifadəçilərin tələblərini ödəyir. Bu saatın ixtirası qol saatına tamamilə yeni bir ölçü verdi. Sadəcə zamanı göstərən bir texnologiya olmadığı üçün gündəlik həyatda ünsiyyət və ictimai fəaliyyətlərimizdə gərəkli aksesuara çevrilmişdi.İndiki vaxtda qol saatlarının taxma mövqeyi dəyişir.Zamanı bildirən bir texnologiyadan çox sosial statusu təmsil edən bir maddəyə çevrilib. Apple Watch kimi qol saatları gündəlik həyatda fəaliyyətlərimiz üçün də önəmli olan texnologiyalardır. Bununla belə, kapitalizm həmişə özünü yenilədiyi üçün köhnə klassik qol saatlara tələbat hər zaman yenilənir. Əslində bəzi cəmiyyətlərdə bu klassik saatlara istifadəçinin sosial mövqeyinə uyğun olaraq üstünlük verilir.
